Bà con đồng bào Sa Pa bán rất nhiều đồ thổ cẩm để phục vụ du khách mua về làm quà cho gia đình, bạn bè. Quan sát một lượt, mình thấy hàng thổ cẩm “xịn” cũng nhiều, mà hàng “rởm” cũng chẳng ít. Chợt nhớ ra nhiều bạn khi đến Sapa hay hỏi hoặc nhờ mình chọn đồ giúp.
Vì thế, mình nảy ra ý định viết một bài để chia sẻ với mọi người kinh nghiệm nhỏ của mình về việc phân biệt thổ cẩm thêu tay của bà con và thổ cẩm Trung Quốc. Hy vọng sẽ giúp ích được cho những ai quan tâm
1. Về chất liệu vải
- Thổ cẩm của bà con: Vì vải của bà con được dệt từ sợi lanh, trải quả nhiều công đoạn như se lanh, dệt vải, nhuộm chàm nên chất vải hơi thô, cứng, có màu chàm. Các sợi không dày khít mà thưa thưa để giúp bà con đếm sợi được dễ dàng khi thêu hoa văn.
- Thổ cẩm Trung Quốc: Chất vải mềm, có nhiều màu sắc xanh, đỏ, tím, vàng… nhìn vào mặt vải các sợi đều nhau tăm tắp và dày khít.
2. Về màu sắc
- Thổ cẩm của bà con: Cũng được phối khá nhiều màu sắc nhưng thường chỉ có vài màu chủ đạo như xanh, vàng, đen, đỏ. Các màu tương đối hài hòa, dịu mắt, không gây cảm giác quá rực rỡ, lòe loẹt.
- Thổ cẩm Trung Quốc: Là một bảng màu với vô vàn các màu sắc khác nhau: đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím…như 7 sắc cầu vồng. Nhìn khá chói chang và theo mình thì hơi kém tinh tế.
3. Về hoa văn
- Thổ cẩm của bà con: Thường có các hình hoa văn khá đơn giản như hoa văn hình xoắn ốc, hình dây bầu, dây bí, hình cây thông, hình chữ thập…Đây là những biểu tượng của đời sống nông nghiệp, gắn bó với rừng núi của bà con.
- Thổ cẩm Trung Quốc: Cũng bắt chước và mô phỏng theo các hoa văn trên, ngoài ra còn rất nhiều hình thù khác như hoa, bướm, chim muông…đủ cả.
4. Về đường thêu
- Thổ cẩm của bà con: Theo mình đây là đặc điểm quan trọng nhất để phân biệt giữa 2 loại thổ cẩm này. Thổ cẩm của đồng bào Sa Pa được thêu bằng tay có sợi chỉ rất chắc chắn, rành mạch. Sờ tay vào có thể thấy hoa văn nổi cộm rõ ràng. Chỉ thêu san sát nhau và mặt trái có khá nhiều nút thắt để nối chỉ.
- Thổ cẩm Trung Quốc: Đường thêu khá thưa và lỏng lẻo, sợi chỉ mảnh tạo cảm giác dễ bị đứt hoặc rách. Đặc biệt, ở giữa các đường thêu có đường chỉ nằm ngang ở dưới, và khá nhiều mối chỉ nối giữa các đường hoa văn với nhau. Đây là biểu hiện rõ rệt của việc thêu bằng máy.
5. Về giá thành
- Thổ cẩm của bà con: Vì được làm bằng tay với các công đoạn rất tỉ mỉ và công phu, mất nhiều thời gian và công sức nên giá thành thường cao hơn khá nhiều so với hàng Trung Quốc. Nếu 2 món hàng chủng loại giống nhau nhưng khác nhau về giá thì bạn nên cân nhắc và xem xét cái đắt hơn. Cộng với các kinh nghiệm như trên, mình tin bạn sẽ có lựa chọn đúng đắn.
- Thổ cẩm Trung Quốc: Đương nhiên sản xuất hàng loạt bằng máy móc, cùng với các nguyên vật liệu giá rẻ sẽ khiến giá thành của thổ cẩm nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ "cạnh tranh" hơn so với hàng được làm bằng tay đúng không nào?
Trên đây là 5 đặc điểm mình rút ra để phân biệt giữa thổ cẩm của người Sa Pa và thổ cẩm Trung Quốc. Mình sẽ chú thích cụ thể ở từng bức ảnh để mọi người dễ hiểu nhé.
NGUỒN: SƯU TẦM
